Ιερή κατήχηση (6) Το πιστεύω

Σάββατο 1 Ιανουαρίου 2011

ΙΕΡΗ ΚΑΤΗΧΗΣΗ
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ
ΤΟ ΙΕΡΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ (ΤΟ ΠΙΣΤΕΥΩ)

Μεταγλώτισση στην Νεοελληνική
(συνέχεια από το προηγούμενο)
Υπό Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Διον. Δράγα, δφ, δθ, δθ

32. Τι ομολογούμε με το 3ο άρθρο του Συμβόλου της πίστεως, δηλ. το «δι ημάς τους ανθρώπους και δια την ημετέραν σωτηρίαν κατελθόντα εκ των ουρανών και σαρκωθέντα εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου»;
Με το άρθρο 3 πιστεύουμε και ομολογούμε ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός ο υιός και λόγος του Θεού κατέβηκε από τους ουρανούς και ενσαρκώθηκε από το Άγιο Πνεύμα και την Παρθένο Μαρία και ότι διαπλάστηκε από το αγνό και παρθενικό αίμα της παρθένου Μαρίας που τον κυοφόρησε κατά τρόπο υπερφυσικό αμέσως από την στιγμή που δέχτηκε το χαιρετισμό του αγγέλου και πρόφερε τα λόγια «Ιδού η δούλη του Κυρίου γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου» (Λουκ. 1:38).
33. Τι λέει το Ευαγγέλιο σχετικά με την κάθοδο του Χριστού από τον ουρανό;
Ο Ιωάννης ο ευαγγελιστής αναφέρει αυτά που λέει ο Χριστός για τον εαυτόν του: «Κανένας δεν ανέβηκε στον ουρανό παρά μόνο ο υιός του ανθρώπου που κατέβηκε από τον ουρανό και είναι τώρα στον ουρανό» (Ιωάν. 3:13, 31, 13:3, 16:28, Ι Κορ. 15:47).
34. Τι αναφέρει ο ευαγγελιστής Λουκάς σχετικά με την παρθένο Μαρία σαν την μητέρα του Κυρίου Ιησού Χριστού;
Ο ευαγγελιστής Λουκάς λέει, ότι η παρθένος Μαρία πήγε και συνάντησε την Ελισάβετ και η Ελισάβετ γεμάτη από το Άγιο Πνεύμα φώναξε με μια μεγάλη φωνή και της είπε: «Εσύ είσαι η ευλογημένη ανάμεσα στις γυναίκες και ευλογημένος είναι και ο καρπός της κοιλίας σου. Πως συνέβηκε σε μένα αυτό, να έλθει σε μένα η μητέρα του Κυρίου μου; Γιατί όπως ακούστηκε η φωνή του χαιρετισμού σου στην ακοή μου, σκίρτησε το βρέφος από αγαλλίαση μέσα στην κοιλία μου. Ευλογημένη είναι εκείνη που πίστεψε στα λόγια που της ειπώθηκαν εκ μέρους του Κυρίου» (Λουκ. 1:39-43).
35. Τι ομολογούμε όταν λέμε «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου
Όταν το λέμε αυτό εννοούμε ότι το Άγιο Πνεύμα που αγιάζει και ζωογονεί τα πάντα, και που ζωογόνησε ολόκληρη την κτίση κατά την δημιουργία και την έκανε ικανή να φανερώσει την πρώτη ζωή στον κόσμο, αγίασε και ζωογόνησε την παρθενική μήτρα της αειπάρθενου Μαρίας και έγινε η δημιουργική αιτία της ενσαρκώσεως και ενανθρωπήσεως του Θείου Λόγου, έτσι ώστε να διαπλαστεί ο νέος Αδάμ και να παρουσιάσει η ανθρωπότητα στον Λόγο του Θεού έναν τέλειο και αναμάρτητο άνθρωπο.
36. Τι ομολογούμε με την λέξη «ἐνανθρωπήσαντα
Με την λέξη «ενανθρωπήσαντα» ομολογούμε, ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός ο Λόγος του Θεού που είναι τέλειος Θεός, έγινε τέλειος άνθρωπος και έτσι είναι Θεάνθρωπος. Επίσης ομολογούμε ότι σαν τέλειος άνθρωπος έχει λογική ψυχή, ότι η θεία φύση και η ανθρώπινη φύση ενώθηκαν σε μια υπόσταση χωρίς να επέλθει σύγχυση, μετατροπή, διαίρεση, χωρισμός και αλλοίωση, και ότι κάθε μια από τις δύο φύσεις τήρησε τα ιδιώματά της. Το χωρίς σύγχυση σημαίνει ότι η μία φύση δεν παίρνει την θέση της άλλης. Το χωρίς μετατροπή σημαίνει ότι καμιά από τις δύο φύσεις δεν μετατρέπεται σε κάποια άλλη. Το χωρίς διαίρεση σημαίνει ότι καμιά από τις δύο φύσεις δεν αποσπάται από την άλλη, και το χωρίς χωρισμό, ότι καμιά δεν αποχωρίζεται από την άλλη. Το χωρίς αλλοίωση σημαίνει ότι δεν αλλοιώνονται οι φύσεις αλλά παραμένουν πάντοτε όπως είναι.
37. Τι πιστεύουμε και ομολογούμε σχετικά με την Παρθένο Μαρία;
Σχετικά με την Παρθένο Μαρία πιστεύουμε και ομολογούμε ότι ήταν η ευλογημένη ανάμεσα στις γυναίκες και ότι είχε εκλεχθεί μέσα από όλες τις γενεές. Επίσης ότι ήταν παρθένος πριν από τον τόκο, και παρθένος κατά τον τόκο και  παρέμεινε παρθένος και μετά τον τόκο. Για τον λόγο αυτό λέγεται «αείπαις» (αιώνιο παιδί) και «αειπάρθενος» και κατ΄ εξοχήν Παρθένος,[1] και ότι γέννησε Θεό που εξανθρώπισε και αναδείχτηκε «Θεοτόκος.»
38. Τι ομολογούμε με το άρθρο 4 του ιερού Συμβόλου της πίστεως, «σταυρωθέντα τε υπέρ ημών επί Ποντίου Πιλάτου και παθόντα και ταφέντα
Με το άρθρο 4 του Συμβόλου της πίστεως πιστεύουμε και ομολογούμε ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός αφού έγινε άνθρωπος σταυρώθηκε για την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους την εποχή του Πόντιου Πιλάτου, του ηγεμόνα της Ιουδαίας. Επίσης, ότι έπαθε σαν άνθρωπος ενώ ήταν απαθής στην θεότητά του. Και ότι υπέμεινε τον θάνατο εκούσια για το χατίρι μας και ότι ενταφιάστηκε στον τάφο σωματικά, ενώ ήταν στον Άδη με την ψυχή σαν Θεός, και στον παράδεισο με τον ληστή και υπήρχε και στον θρόνο με τον πατέρα και το πνεύμα, εκπληρώνοντας τα πάντα ως απερίγραπτος.
39. Τι άλλο ομολογούμε με το άρθρο 4;
Ομολογούμε ότι ο Ιησούς με τον σταυρικό θάνατό του προξένησε την συνδιαλλαγή του ανθρώπου προς τον Θεό προσφέροντας τον εαυτόν του στον Πατέρα ως άμωμη θυσία για την ζωή και την σωτηρία του κόσμου. Γι’ αυτό ακριβώς όσοι πιστεύουν σε αυτόν σώζονται,[2] ενώ οι άπιστοι κολάζονται κάτω από το βάρος του προπατορικού αμαρτήματος και των ιδιαιτέρων αμαρτημάτων. Επίσης ομολογούμε ότι δικαιούμαστε ενώπιον του Θεού και λυτρωνόμαστε μόνο με την θυσία αυτή, ενώ κάθε άλλη θυσία του παλαιού νόμου καταργήθηκε ολοκληρωτικά σαν σκιά. Ότι με τον σταυρικό θάνατο του Σωτήρα Χριστού συμπληρώθηκε το έργο της θείας οικονομίας.  Και ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός, ο μέγας Αρχιερέας που αναστήθηκε Αρχιερέας είναι Αρχιερέας κατά την τάξη Μελχισεδέκ σύμφωνα με τις Γραφές, εφ’ όσον εισήλθε στα άγια των αγίων εφάπαξ και βρήκε αιώνια λύτρωση, ενώ η αρχιεροσύνη του Ααρών καταργήθηκε.
40. Ποια είναι τα αποτελέσματα του σταυρικού θανάτου του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού;
Τα κοσμοσωτήρια αποτελέσματα του πολύτιμου αίματος του λυτρωτή μας που χύθηκε επάνω στον σταυρό είναι τα εξής:
α) εξαγνισμός από την αμαρτία (Ιωάν. 1:7, Εβρ. 9:13, 14 κτλ),
β) απελευθέρωση από την αμαρτία (Ρωμ. 6:20), και από τον πατέρα της τον διάβολο (Β Τιμ. 2:26 κτλ.),
γ) εξαγορά και απολύτρωση από την κατάρα (Γαλ. 3:13, Α Κορ. 6:20, 7:28 κ.αλλ.),
δ) συμφιλίωση με τον Θεό (Κολ. 1:19, 22, Ρωμ. 5:10, κ.άλλ.),
ε) σύνδεση με τον Θεό μέσω της Καινής Διαθήκης (Εβρ. 9:15, 12:24, Εφ. 2:13-18),
στ) υιοθεσία και οικειότητα του ανθρώπου σε σχέση με τον Θεό (Γαλ. 4:4, Εφ. 2:19, Β Πέτρ. 1:4),
ζ) αγιασμός στην παρούσα ζωή με την χάρη του Θεού (Α Πέτρ. 2:24, Εφ. 5:25-27, Κολ. 1:21-22, Τιτ. 2:14) και
η) κληρονομιά αιώνιας δόξας και μακαριότητας (Ιωάν. 3:14, 15, Ρωμ. 5:10, Εβρ. 2:10).
41. Τι ομολογούμε με το άρθρο 5 του Συμβόλου, «και αναστάντα τη Τρίτη ημέρα κατά τας Γραφάς
Με το άρθρο 5 του ιερού Συμβόλου πιστεύουμε και ομολογούμε α) ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός, η ζωή των πάντων, αναστήθηκε εκ νεκρών την Τρίτη ημέρα,[3] όπως το προείπε ο ίδιος και όπως το προαναγγείλανε οι άγιες Γραφές,[4] και β) ότι θα σηκώσει και θα αναστήσει και εμάς κατά την έσχατη ημέρα, και έτσι θα γίνει πρωτότοκος των νεκρών, όπως έγινε και πρωτότοκος της κτίσης και ότι θα είναι ο Κύριος των ζώντων και των νεκρών.
42. Τι ομολογούμε με το άρθρο 6 του ιερού Συμβόλου της πίστεως, «και ανελθόντα εις τους ουρανούς και καθεζόμενον εκ δεξιών του Πατρός
Με το άρθρο 6 του ιερού Συμβόλου της πίστεως πιστεύουμε και ομολογούμε ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός που αναστήθηκε εκ νεκρών αναλήφθηκε με δόξα στους ουρανούς και κάθισε στα δεξιά του Θεού και Πατέρα. Επίσης ομολογούμε ότι για 40 μέρες εμφανιζόταν στους άγιους μαθητές του και αποστόλους και ότι όταν αναλήφθηκε είχε την σάρκα που ανέλαβε την οποία και θέωσε.[5]
43. Τι ομολογούμε με το άρθρο 7 του ιερού Συμβόλου της πίστεως, «και πάλιν ερχόμενον μετά δόξης κρίναι ζώντας και νεκρούς ου της βασιλείας ουκ έσται τέλος;»
Με το άρθρο 7 του ιερού Συμβόλου ομολογούμε ότι πιστεύουμε στην δεύτερη παρουσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, η οποία θα είναι γεμάτη με θεία δόξα και δύναμη, και κατά την οποία θα κρίνει τους ζώντες και τους νεκρούς σαν δίκαιος κριτής, και θα ανταποδώσει στον καθένα τους κατά τα έργα του. Επίσης ομολογούμε ότι θα ανταμείψει τους δίκαιους χαρίζοντάς τους αιώνια ζωή, και θα τιμωρήσει τους αμαρτωλούς καταδικάζοντάς τους σε αιώνια κόλαση, όπως το προείπε ο ίδιος: «Όταν έλθει ο Υιός του ανθρώπου με τήν δόξα του, και όλοι οι άγιοι άγγελοι μαζί του, τότε θα καθίσει στον θρόνο της δόξας του και συγκεντρωθούν μπροστά του όλα τα έθνη, και θα ξεχωρίσει...» (Ματθ. 25:31-46). Είπε επίσης, ότι όπως εξέρχεται η αστραπή από την ανατολή και φαίνεται μέχρι την δύση, έτσι θα είναι και στην παρουσία του Υιού του ανθρώπου»(Ματθ. 24:27).
44. Τι ομολογούμε με το άρθρο 8 του Συμβόλου της πίστεως, «Και εις το Πνεύμα το Άγιον, το Κύριον, το Ζωοποιόν, το εκ του Πατρός εκπορευόμενον, το συν Πατρί και Υιώ συμπροσκυνούμενον και συνδοξαζόμενον το λαλήσαν δια των προφητών
Με το άρθρο 8 του ιερού Συμβόλου της πίστεως ομολογούμε και πιστεύουμε και εις το Άγιο Πνεύμα. Διότι το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός Κύριος. Είναι το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας. Είναι ομοούσιο με τον Πατέρα. Είναι άγιο και Κύριο, όπως άγιος Κύριος είναι ο Πατήρ και άγιος Κύριος ο Υιός. Προσκυνείται και δοξάζεται μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό.  Είναι ζωοποιό και γι’ αυτό ζωοποιεί ολόκληρη την νοερή (την γνωστή με την νόηση) και αισθητή (την γνωστή με τις αισθήσεις) φύση. Φωτίζει και αγιάζει κάθε άνθρωπο που έρχεται στον κόσμο. Το Άγιο Πνεύμα χορηγεί τα πάντα. Βγάζει προφήτες. Διδάσκει σοφία. Τελειοποιεί τα πάντα. Συγκροτεί όλο τον θεσμό της Εκκλησίας. Προβάλλει τους λειτουργούς του Υψίστου, που είναι οι κληρικοί της Εκκλησίας. Θεραπεύει τις ασθένειες. Αναπληρώνει τις ελλείψεις. Θα παραμένει στην Εκκλησία μέχρι το τέλος του τρέχοντος αιώνα και θα την οδηγεί σε ολόκληρη την αλήθεια (Πραξ. 15:28).
45. Πως ονομάζεται το Άγιο Πνεύμα στην Αγία Γραφή;
Το Άγιο Πνεύμα ονομάζεται στην αγία Γραφή και Παράκλητος (Ιωάν. 14:26, 16:7), δηλαδή συνήγορος και παρήγορος (Ιωάν. 4:10), δύναμις (Λουκ. 1:35 κτλ.), χρίσμα (Α Ιωάν. 2:20 κτλ.), σφραγίδα (Εφ. 1:13 κτλ.) και δάκτυλος Θεού (Ματθ. 12:28, Λουκ. 11:20 κτλ.).
46. Τι ομολογούμε μέχρι τώρα με τα 8 πρώτα άρθρα του ιερού Συμβόλου της πίστεως;
Με τα 8 πρώτα άρθρα του ιερού Συμβόλου της πίστεως ομολογούμε ότι πιστεύουμε σε ένα τρισυπόστατο Θεό, Πατέρα, Υιό και Άγιον Πνεύμα, Τριάδα ομοούσια και αχώριστη.
49. Τι ομολογούμε αμέσως μετά με το άρθρο 9 του Συμβόλου της πίστεως, «εις μίαν, αγίαν, καθολικήν και αποστολικήν Εκκλησίαν
Με το άρθρο 9 του Συμβόλου της πίστεως ομολογούμε ότι μετά την πίστη στον Τριαδικό Θεό, πιστεύουμε και στην Εκκλησία του Τριαδικού Θεού, δηλαδή, στο θείο θρησκευτικό καθίδρυμα, που ίδρυσε ο Σωτήρας Χριστός και εγκαινιάσθηκε με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος κατά την ημέρα της Αγίας Πεντηκοστής, και στο σύνολο των αληθειών που διδάχθηκαν, των θεσμών, των μυστηρίων και των εντολών αυτού του θείου ιδρύματος. Πιστεύουμε επίσης ότι μόνο μέσα σε αυτήν την Εκκλησία υπάρχει η σωτηρία του κόσμου, διότι ο σκοπός της ίδρυσης της και της αποστολής της μέσα στον κόσμο είναι η αποκατάσταση της Βασιλείας του Θεού επάνω στην γη με την σωτηρία του ανθρώπινου γένους και της επικοινωνίας του με τον Θεό.
50. Γιατί λέμε ότι πιστεύουμε στην Εκκλησία;
Λέμε ότι πιστεύουμε στην Εκκλησία, διότι χωρίς την πίστη είναι αδύνατο να κατανοήσουμε και να δεχτούμε την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους που συντελείται μέσα της, αλλά και να δεχτούμε όλα τα μυστήρια που τελούνται για την σωτηρία και τον αγιασμό του ανθρώπου, ακόμη και όλες τις αλήθειες που διδάσκει η Εκκλησία. Αφού λοιπόν είναι αδύνατο να κατανοήσουμε τα μυστήρια του Θεού, οφείλουμε να πιστεύουμε στην Εκκλησία που διδάχτηκε και βεβαιώθηκε από το Άγιο Πνεύμα για την δύναμη και την ενέργειά τους.
51. Τι εννοούμε όταν λέμε «εἰς μίαν Εκκλησίαν
Όταν λέμε «εις μίαν Εκκλησίαν» εννοούμε το ένα και μόνο θρησκευτικό καθίδρυμα το οποίο ιδρύθηκε και εγκαινιάστηκε επάνω στη γη από τον Σωτήρα Χριστό και το Άγιο Πνεύμα, του οποίου κεφαλή είναι ο Χριστός. Εννοούμε δηλαδή την μία, αγία, καθολική και αποστολική Εκκλησία, της οποίας νυμφίος είναι ο Χριστός. Και κατά συνέπεια, εφ’ όσον υπάρχει ένας νυμφίος, μία είναι και η νύμφη.
52. Αποτελούν συνεπώς οι πολλές εκκλησίες που υπάρχουν σε πολλά μέρη του κόσμου μίαν Εκκλησίαν;
Μάλιστα. Όλες οι (τοπικές) εκκλησίες στα διάφορα μέρη του κόσμου αποτελούν την μία, αγία Εκκλησία, διότι ομολογούν την μία και την αυτή ομολογία πίστεως, και βγήκαν από την μία και την αυτή Εκκλησία, με την οποία παραμένουν αδιαίρετα ενωμένες. Ο τόπος λοιπόν είναι ανίσχυρος να διαιρέσει την ενότητα της Εκκλησίας, εφ’ όσον η συμφωνία του πνεύματος υπάρχει μέσα τους.
53. Τι εννοούμε όταν λέμε «αγίαν Εκκλησίαν
Εννοούμε και ομολογούμε ότι η μία Εκκλησία του Χριστού είναι αγία, α) διότι ο Σωτήρας και ιδρυτής της την αγίασε καθαρίζοντάς την με το ίδιο του το αίμα, ώστε να παραστήσει μαζί του την Εκκλησία ένδοξη, χωρίς σπίλο ή ρυτίδα, ή οτιδήποτε τέτοιο (ψεγάδι), αλλά να είναι αγία και άμωμη (Εφ. 5:27), και β) διότι την εγκαινίασε και την αγίασε το Άγιο Πνεύμα, το οποίο παραμένει μέσα της καθ’ όλη την διάρκεια του τρέχοντος αιώνα  και την αγιάζει συνεχώς.
54. Τι εννοούμε όταν λέμε «καθολικήν Εκκλησίαν
Όταν λέμε «καθολική» εννοούμε ότι το θείο αυτό θρησκευτικό καθίδρυμα του Σωτήρα Χριστού, που είναι ενιαίο και άγιο, είναι καθολικό γιατί περιλαμβάνει όλους εκείνους που πιστεύουν στον Χριστό και έχει σαν προορισμό να περιλάβει ολόκληρη την ανθρωπότητα, για να την αγιάσει και να την σώσει και να την ενώσει με το σώμα του Χριστού. Επίσης ομολογούμε ότι όλες οι Εκκλησίες που ομολογούν την ίδια ομολογία είναι η μία και η αυτή αγία του Χριστού Εκκλησία γιατί αποτελεί ένα σώμα Χριστού.
55. Τι εννοούμε όταν λέμε «αποστολικήν Εκκλησίαν
Με το νέο αυτό χαρακτηριστικό εννοούμε και ομολογούμε ότι η μία, αγία, καθολική Εκκλησία είναι η Εκκλησία που ιδρύθηκε από τους αγίους Αποστόλους μέσα από όλα τα έθνη. Λέγεται αποστολική η Εκκλησία του Χριστού, όχι διότι είναι καθίδρυμα που ανήκει στους αποστόλους, αλλά για να την ομολογήσουμε και να την προσδιορίσουμε με ακριβολογία, ότι δηλαδή η μία, αγία και καθολική Εκκλησία είναι η Εκκλησία του Χριστού που ιδρύθηκε από τους αγίου Αποστόλους του μέσα από όλα τα έθνη.
56. Τι ομολογούμε με το άρθρο 10 του ιερού Συμβόλου της πίστεως, «ομολογώ εν βάπτισμα εις άφεσιν αμαρτιών
Με το άρθρο 10 του ιερού Συμβόλου της πίστεως ομολογούμε ότι υπάρχει ένα και μόνο βάπτισμα για την άφεση αμαρτιών, το βάπτισμα της μίας, αγίας, καθολικής και αποστολικής Εκκλησίας, που τελείται μέσα σ’ αυτήν κατά την ρητή εντολή του Σωτήρα Χριστού,, την διδασκαλία των Αποστόλων και την διάταξη της Εκκλησίας, και συνεπώς κανένα άλλο βάπτισμα δεν χορηγεί άφεση αμαρτιών.
57. Τι ομολογούμε με το άρθρο 11 του ιερού Συμβόλου της πίστεως, «Προσδοκώ ανάστασιν νεκρών
Με το άρθρο 11 του ιερού Συμβόλου ομολογούμε ότι προσδοκούμε ανάσταση νεκρών, η οποία, σύμφωνα με τις Γραφές, θα γίνει κατά την ημέρα της κρίσεως, κατά την οποίαν ο Χριστός που έρχεται με δόξα θα κρίνει τον κόσμο, οπότε και όλοι οι άνθρωποι θα αναστηθούν μεταφέροντας το σώμα με το οποίο έζησε ο καθένας τους στον κόσμο (Ιωάν. 5:25-28, 29, Ιώβ 19:25, και Α Κορ. 15:14, 19, 20, 28, 51, και Β Κορ. 5:10).
58. Τι ομολογούμε με το άρθρο 12 του ιερού Συμβόλου της πίστεως, «και ζωήν του μέλλοντος αιώνος
Με το άρθρο 12 του ιερού Συμβόλου της πίστεως ομολογούμε ότι οι βαπτισμένοι στο βάπτισμα του Χριστού περιμένουμε, σύμφωνα με τις άγιες Γραφές, την μέλλουσα και αιώνια ζωή, που δεν έχει ούτε λήξη ούτε τέλος, και η οποία είναι ο τελικός σκοπός του απολυτρωτικού έργου του Σωτήρα Χριστού (Α Κορ. 2:9, Ρωμ. 14:17, Ματθ. 12:30, Α Κορ. 15:31).
   
 


[1] Βλ. Αμβρόσιος, de just. T. Virg. 8, Αυγουστίνος, de Virginitate 4, Κύριλλος Ιεροσολύμων, Ιερά Κατήχησις, 12:15, Αθανάσιος, εἰς τὸ Λουκάν 1:58, Επιφάνιος, Κατά Αιρέσεων 78, 5. Η παρθενία της Θεοτόκου δεν έγινε αποδεκτή από τούς Ευνομιανούς αιρετικούς (βλ. Φιλοστόργιος, Εκκλ. Ιστορία 6:2, από τους οπαδούς του Ελβιδίου (Ιερωνύμου, ad Helvidium, και τους οπαδούς της αιρέσεως των αντιδικομαριανιτών (βλ. Επιφάνιος, Κατά Αιρέσεων  77).
[2] Ιωάν. 3:16, Α Ιωάν. 2:2, 4:14, Β Κορ., 5:14, Εβρ. 2:9, Ρωμ. 2:18, Τίτος 2:6, Κολοσσα. 1:20, Εφεσ. 1:10, 2:13-22. Βλ. και Χρυσόστομος, Σχόλια εἰς τὴν Προς Εβραίους 4:2, and Σχόλια στην Προς Τιμόθεον 7:1, και Θεοδωρήτου Ερωτήματα στην Έξοδο, ερ. 22. Επιτομή Θ. δογμ. 6)
[3] Λουκ. 24:34, «ότι πράγματι αναστήθηκε ο Κύριος και παρουσιάστηκε στον Σίμωνα,» και Ιωάν. 20:18-25, «έρχεται η Μαρία η Μαγδαληνή και αναγγέλλει στους μαθητές ότι είδε τον Κύριο.» Βλ. και 20:21-23, Πραξ. 1:3-10, και Α Κορ. 15:14.
[4]  Η διαμονή του Ιωνά στην κοιλιά του κήτους σηματοδοτούσε την ταφή του Σωτήρα , και η έξοδός του, την ανάσταση, όπως το είπε ο ίδιος, ότι δηλαδή δεν θα δοθεί κανένα άλλο σημάδι (στους Ιουδαίους) από το σημάδι του Ιωνά του προφήτη (Λουκ. 11:29 και Λουκ. 24, «έτσι έπρεπε να πάθει ο Χριστός και να αναστηθεί την Τρίτη ημέρα ...»).   
[5] Ο Δαμασκηνός λέει ότι «η θεομήτωρ πρόσφερε στον πλάστη να διαπλαστεί με υπερφυσικό τρόπο και να γίνει άνθρωπος ο Θεός και δημιουργός του σύμπαντος για να θεώσει αυτό που ανέλαβε (την ανθρωπότητα), και να διασώσει  η ένωση αυτά που ενώθηκαν» (Εκθ. Όρθ. Πίστεως 2,9, 3,70).