ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΠΑΣΧΑ
Tου Μακαρίου Ησυχίου, Πρεσβυτέρου Ιεροσολύμων[1]
Μεταγλώττιση και διασκευή στα νεοελληνικά
του
Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Διον. Δράγα, δφ, δθ, δθ.
1. Το προσκλητήριο της βασιλικής σάλπιγγας. Μια ιερή και βασιλική σάλπιγγα μας συγκεντρώνει και φέτος σε τούτο το πνευματικό θέατρο, την Πασχαλινή γιορτή στην Εκκλησία. Την σάλπιγγα αυτή την γέμισε με ήχους η Βηθλεέμ, γιατί εκεί γεννήθηκε ο Θεός άνθρωπος. Εκεί έγινε η αρχή. Την πύρωσε, όμως, την σάλπιγγα αυτή, δηλαδή την έφερε στο αποκορύφωμά της, στο φόρτε της, η Σιών, τα Ιεροσόλυμα. Γιατί στα Ιεροσόλυμα στήθηκε ο Σταυρός και έγινε η Ανάσταση, Ο Σταυρός ήταν το σφυρί και η Ανάσταση το αμόνι. Είναι αδύνατο να μιλήσει κανείς επάξια για την ωραιότητά της, να περιγράψει την εκπληκτική λάμψη της, να διηγηθεί την θεϊκή βασιλεία που ξεπροβάλλει από μέσα της, να την αγγίξει και να την ψηλαφίσει.
2. Το μήνυμα της: ο νεκρός Θεός που καταργεί τον θάνατο. Μας προσκαλεί η πασχαλινή σάλπιγγα να ξαναβρεθούμε μπροστά στον τάφο που γεννάει τη ζωή, στο μνήμα της φθοράς που γίνεται πρόξενο αφθαρσίας, στην τριήμερη[2] παστάδα που κοιμίζει τον νυμφίο, στον νυμφώνα από τον οποίον σηκώνεται η νύφη αδιάφθορη μετά τον γάμο. Μας λέει ότι ο τάφος φυλάει τον νεκρό,[3] αλλά και ότι η γη κλονίζεται από τον Θεό.[4] Το σώμα δείχνει ότι είναι νεκρός, το θαύμα όμως φωνάζει ότι είναι Θεός. Η ταφή βεβαιώνει ότι είναι νεκρός, η ανάσταση όμως αποδεικνύει ότι είναι Θεός. Τα δάκρυα των γυναικών τον ομολογούν νεκρό,[5] τα λόγια όμως των αγγέλων τον ομολογούν Θεό.[6] Ο Ιωσήφ τον κηδεύει σαν νεκρό,[7] αλλά αυτός που κηδεύεται σαν άνθρωπος είναι Θεός που απογυμνώνει και καταργεί τον θάνατο. Οι στρατιώτες τον φρουρούν σαν νεκρό, όμως οι φρουροί των πυλών του Άδη τον βλέπουν και τρέμουν.
3. Το κύριο θέμα της: το μυστήριο του Θεανθρώπου. Ποιος λοιπόν είναι αυτός ο νεκρός και Θεός, είναι δύο ή ένας; Όχι δεν είναι δύο αλλά ένας, άνθρωπος και Θεός, Θεός και άνθρωπος. Δεν μπορείς να τον πεις ότι είναι ετούτος και εκείνος, δηλαδή άλλος και άλλος, ούτε κάτι άλλο σε άλλον, ούτε άλλο δια μέσου άλλου. Ένας είναι ο «Θεός Λόγος που ενσαρκώθηκε» και έγινε άνθρωπος,[8] και σε ένα συνένωσε με την θέλησή του και με τρόπο ανείπωτο και αυτά (τα ανθρώπινα) και εκείνα (τα θεία). Στον ίδιο ανήκει και η σάρκα και η θεότητα, η σάρκα την οποία πρόσφερε του για να διακονήσει τα πάθη, και η θεότητα που χρησιμοποίησε για να τελέσει τα σημεία και τα θαύματα. Όπως είναι αθέμιτο να χωρίσουμε την σάρκα από τον Λόγο, έτσι είναι αναγκαίο να συνενώσουμε τα παθήματα με τα θαύματα. Γιατί αυτός που «κατέβηκε σαν νεκρός στον Άδη»[9], είναι ο ίδιος που ελευθέρωσε τους νεκρούς σαν Θεός. Πως αλλιώς θα διακονούσαν τον τάφο οι Άγγελοι; Πως αλλιώς θα εμφανιζόντουσαν «λευκοντυμένοι»[10] στις γυναίκες σαν αντιπρόσωποι του νυμφίου; Πως αλλιώς θα τους έλεγαν, «Τον Ιησού ζητάτε τον εσταυρωμένο; Δεν είναι εδώ. Αναστήθηκε, όπως το είχε προαναγγείλει»;[11] Ο ουρανός λοιπόν είναι ο «τόπος» του,[12] εκεί πρέπει να στείλετε τα «μύρα».[13] «Αναστήθηκε» μόνος του.[14] Δεν τον αναστήσαμε εμείς. Για χάρη σας «κυλήσαμε» τον λίθο.[15] Πριν κατέβουμε εμείς ο τάφος είχε κενωθεί. Αναστήθηκε, όπως το είχε πει ο ίδιος.[16]
4. Η Μαρτυρία των Προφητών. Ο άγγελος είπε επίσης, ότι ούτε προφήτης μπορεί να εξηγήσει το μυστήριο τούτο. Ο Ωσηέ προείπε τον καιρό της Ανάστασης. Ο Ησαΐας την πρόβλεψε, δεν ήξερε όμως το πως θα γινόταν. Ιδού τα λόγια της προφητείας του Ωσηέ: «Ας πορευθούμε και ας επιστρέψουμε στον Κύριο τον Θεό μας, γιατί αυτός μας συνέλαβε και θα μας θεραπεύσει, θα μας τραυματίσει και θα μας επουλώσει τις πληγές μέσα σε δύο μέρες. Την Τρίτη ημέρα θα αναστηθούμε και θα ζήσουμε στην παρουσία του».[17] Ακούστε και τα λόγια του Ησαΐα: «Ντροπιάστηκε ο Λίβανος, και ο Σαρών μετατράπηκε σε έλη. Η Γαλιλαία και ο Κάρμηλος θα εξυψωθούν. Γιατί Τώρα θα αναστηθώ, λέγει ο Κύριος, τώρα θα δοξαστώ, τώρα θα εξυψωθώ. Τώρα θα δείτε, και θα ντραπείτε».[18] Στους Ιουδαίους απευθύνθηκαν τα λόγια αυτά. «Τώρα θα αναστηθώ», γιατί τώρα θα αναστήσω τον Αδάμ, τον οποίον έριξε στον θάνατο η παράβαση. «Τώρα θα δοξαστώ», γιατί τώρα θα αποδείξω στα έθνη την απάθεια των παθημάτων μου. «Τώρα θα εξυψωθώ», γιατί τώρα θα υψώσω στους ουρανούς την δική σας «απαρχή»,[19] και θα ανεβάσω «την μορφή του δούλου»,[20] την οποία απόκτησα από εσάς στον χερουβικό θρόνο. «Τώρα θα δείτε» να καταργούνται οι τύποι, να ανθίζει (να ανοίγει σαν λουλούδι) η αλήθεια. «Τώρα θα ντραπείτε» για τα λόγια που χρησιμοποιήσατε για να με συκοφαντήσετε, γιατί θα νικηθείτε από την πραγματικότητα, γιατί η δόξα ανήκει στον Θεό, στον Πατέρα και στον Υιό και στο Άγιο Πνεύμα, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων, Αμήν.
[1] Ο πρεσβύτερος Ησύχιος ήταν διδάσκαλος στα Ιεροσόλυμα στο πρώτο ήμισυ του 5ου αιώνα. Διακρίθηκε για τις βιβλικές εξηγήσεις του και για τα κηρύγματά του. Το πρωτότυπο κείμενο της παρούσας ομιλίας εκδόθηκε από τον Michel Aubineau στο Subsidia Hagiographica 59 (1978) σσ. 112-116.
[2] (Ματθ. 27:63)
[3] (Ματθ. 27:62-66)
[4] (Ματθ. 28:2)
[5] (Ιωάν. 20:13)
[6] (Ματθ. 28:5-6, Μαρκ. 16:6-7, Λουκ. 24:5-7)
[7] (Ματθ. 27:57-60, Μαρκ. 15:42-46, Λουκ. 23:50-53, Ιωάν. 19:38-42)
[8] (Ιωάν. 1:14)
[9] (Εφ. 4:9-10).
[10] (Ματθ. 28:3, Μάρκος 16:5 και Ιωάν. 20:12 και Λουκάς 24:4)
[11] (Ματθ. 28:5-6, και Μάρκος 16:6)
[12] (Ματθ. 28:6, Μαρ. 16:6)
[13] (Λουκ. 23:56, 24:1 και Μαρκ. 16:1)
[14] (Ματθ. 28:6, Μαρκ. 16:6)
[15] (Ματθ. 28:2, Μαρ. 16:3-4 και Λουκ. 24:2)
[16] (Ματθ. 28:6)
[17] (Ωσ. 6:1-2)
[18] (Ησ. 33:9-11)
[19] (Α Κορ. 15:20)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου