ΙΕΡΗ ΚΑΤΗΧΗΣΗ
ΤΗΣ
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΗΤΟΙ
ΤΗΣ ΜΙΑΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Υπό του
ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΠΕΝΤΑΠΟΛΕΩΣ
Μεταγλώττιση στην Νεοελληνική
Υπό
Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δ. Δράγα, δφ, δθ, δθ.
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
Κεφάλαιο Α
Ανάπτυξη των Δογματικών αρχών του Χριστιανισμού
Η διδασκαλία της Εκκλησίας
§1 Περί της υπάρξεως του Θεού
1. Τί διδάσκει η Εκκλησία σχετικά με την ύπαρξη του Θεού;
Η Εκκλησία διδάσκει ότι υπάρχει ένας Θεός, δημιουργός του ουρανού και της γης και όλων όσων υπάρχουν μέσα σε αυτά, ότι δηλαδή είναι δημιουργός της νοητής και της αισθητής κτίσης.
2. Από ποιες πηγές αντλούμε τις πληροφορίες μας σχετικά με την ύπαρξη του Θεού;
Οι πηγές αυτές είναι η φυσική και η υπερφυσική αποκάλυψη του Θεού.
3. Τι είναι η φυσική αποκάλυψη του Θεού;
Η φυσική αποκάλυψη του Θεού είναι η εικόνα του Θεού που φαίνεται μέσα από τα έργα της δημιουργίας, δηλαδή η αποκάλυψη της σοφίας, της σύνεσης, της δύναμης, της αγαθότητας και της δόξας του Θεού.
4. Τι είναι η υπερφυσική αποκάλυψη του Θεού;
Η υπερφυσική αποκάλυψη του Θεού είναι η άμεση αποκάλυψή Του στον άνθρωπο με τρόπο υπερφυσικό.
5. Τι διδάσκει η Εκκλησία σχετικά με την φυσική αποκάλυψη του Θεού;
Η Εκκλησία διδάσκει ότι ο Θεός αποκαλύπτεται στον κόσμο με τα ιδιώματά Του και ότι διεγείρει το πνεύμα του ανθρώπου ώστε να Τον γνωρίσει.
6. Τι λένε οι άγιες Γραφές για την φυσική αποκάλυψη του Θεού;
Λένε ότι ο Θεός δεν άφησε τον εαυτόν του χωρίς μαρτυρίες, αφού συνέχισε να αγαθοποιεί, να μας δίνει βροχές από τον ουρανό και καιρούς καρποφόρους, να μας γεμίζει με τροφές και να ευφραίνει την καρδία μας (Πρ. 14:17). Λένε ότι ο Θεός φανέρωσε τον εαυτόν του στους ανθρώπους, «αφού τα αόρατα [ιδιώματά] του γίνονται ορατά στον νου μας μέσω τον ποιημάτων από τότε που δημιουργήθηκε ο κόσμος, δηλαδή η αιώνια δύναμη και θεότητά του» (Ρωμ. 1:18-20). Λένε ότι «o Θεός δεν βρίσκεται μακριά από τον καθένα μας, αφού μέσα σ’ Αυτόν ζούμε και κινούμαστε και υπάρχουμε» (Πράξεις 17:27-28). Λένε ότι «οι ουρανοί διηγούνται την δόξα του Θεού, και το στερέωμα αναγγέλλει το έργο των χειρών Του» (Ψαλ. 18:12). Λένε επίσης ότι «όλοι οι άνθρωποι είναι μάταιοι, γιατί έχουν άγνοια του Θεού μέσα τους, και δεν κατάφεραν από τα καλά που φαίνονται να διακρίνουν αυτά που υπάρχουν πραγματικά, ούτε κατάφεραν να γνωρίσουν τον τεχνίτη προσέχοντας στα έργα» (Σοφ. Σολ. 13:1).
7. Τι διδάσκει η Εκκλησία σχετικά με την υπερφυσική αποκάλυψη του Θεού;
Διδάσκει ότι ο Θεός αποκάλυψε τον εαυτόν του στους ανθρώπους, πρώτα στους πρωτόπλαστους, έπειτα στους Πατριάρχες και στους Προφήτες, και τελικά, όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, αποκάλυψε τον εαυτόν Του γενόμενος άνθρωπος.
8. Τι λένε οι Γραφές για την υπερφυσική αποκάλυψη του Θεού;
Όλες οι σελίδες της αγίας Γραφής, της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης είναι γεμάτες από μαρτυρίες της υπερφυσικής αποκάλυψης του Θεού. Η ενανθρώπηση του Λόγου του Θεού και η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος είναι οι ύψιστες μαρτυρίες της αποκάλυψης του Θεού.
9. Ποια επιχειρήματα αντλούμε από την φυσική αποκάλυψη του Θεού που αποδεικνύουν την ύπαρξη του Θεού;
Τα επιχειρήματα αυτά είναι τα εξής: το ανθρωπολογικό, το οντολογικό, το κοσμολογικό, το τελεολογικό, το ηθικό και το ιστορικό.
10. Ποιο επιχείρημα αντλούμε από την υπερφυσική αποκάλυψη του Θεού που αποτελεί ένδειξη της ύπαρξης του Θεού;
Το επιχείρημα αυτό είναι το θρησκευτικό.
Ενδείξεις από την φυσική αποκάλυψη του Θεού
α) Το ανθρωπολογικό επιχείρημα
11. Τι είναι το ανθρωπολογικό επιχείρημα και πως οδηγούμαστε με αυτό στην ένδειξη της ύπαρξης του Θεού;
Το ανθρωπολογικό επιχείρημα είναι το πειστικό λογικό συμπέρασμα που εξάγεται από την μελέτη του ανθρώπου. Οδηγούμαστε σε ένδειξη της ύπαρξης του Θεού με τον εξής συλλογισμό. Ο άνθρωπος είναι λογική και αυτεξούσια ύπαρξη. Η λογικότητα και η αυτεξουσιότητα προϋποθέτουν τον λόγο της ύπαρξής τους. Ο λόγος της ύπαρξής τους προϋποθέτει κάποια λογική αρχή και αυτεξουσιότητα στην οποία αναφέρεται ο λόγος της λογικότητας και αυτεξουσιότητας του ανθρώπου. Χωρίς αυτή την λογική και αυτεξούσια αρχή η λογικότητα και αυτεξουσιότητα του ανθρώπου είναι άλυτο πρόβλημα. Η μελέτη της φυσικής σύστασης του ανθρώπου μας αποκαλύπτει τον λόγο της ύπαρξης κάθε δύναμης και κάθε οργάνου. Η αποκάλυψη αυτή μας οδηγεί να παραδεχτούμε την ύπαρξη μιας λογικής αρχής και αυτεξουσιότητας από την οποία τα πάντα έλαβαν τον λόγο της ύπαρξής τους. Το γεγονός ότι υπάρχει κάποιος λόγος για τα όργανα και τις δυνάμεις που υπάρχουν μέσα μας, μας οδηγεί να παραδεχτούμε ότι υπάρχει λόγος για την ύπαρξη λογικότητας και αυτεξουσιότητας, και λόγος για την πρώτη και αυτεξούσια αρχή, η οποία πρέπει να υπάρχει, για να γίνει κατανοητός ο λόγος της ύπαρξης του λογικού και αυτεξούσιου ανθρώπου, και κάθε λόγος της σοφίας και δύναμης που αποκαλύπτεται στην φυσική σύσταση του ανθρώπου.
Στο ίδιο αυτό λογικό συμπέρασμα μας οδηγεί και το θρησκευτικό συναίσθημα, η συνείδηση, και ο θεωρητικός λόγος.
Ο άνθρωπος, ανεξάρτητα από κάθε διδασκαλία, αισθάνεται ότι υπάρχει μια άπειρη ύπαρξη από την οποία εξαρτάται. Αυτό το συναίσθημα σχετικά με τον Θεό που εκδηλώνεται αμυδρά στην νηπιακή κατάσταση του ανθρώπου αναπτύσσεται σε τέλειο θρησκευτικό συναίσθημα όταν τελειωθεί η σωματική του ανάπτυξη και μετατρέπεται σε πίστη στον Θεό.
Το συναίσθημα είναι η πρώτη ορμή που κινεί τον άνθρωπο να παραδεχτεί την ύπαρξη του Θεού, ενώ η δεύτερη ορμή που οδηγεί τον άνθρωπο στην ίδια παραδοχή είναι η συνείδηση. Η συνείδηση εμφανίζεται σαν ηθικός κριτής των πράξεων και κρίνει με βάση κάποιον ηθικό νόμο, κατακρίνοντας και ελέγχοντας τους παραβάτες του νόμου. Η συνείδηση πείθει τον άνθρωπο σχετικά με την ηθική ευθύνη των πράξεών του και τον κάνει να δέχεται έλεγχο και κατάκριση. Τα φαινόμενα της συνείδησης μας οδηγούν να παραδεχτούμε έναν δημιουργό που είναι νομοθέτης και εξουσιαστής του ανθρώπου, διότι μόνον μια τέτοια ύπαρξη εξηγεί την ύπαρξη της συνείδησης. Αν δεν υπήρχε νομοθέτης τότε η ύπαρξη της συνείδησης θα ήταν πρόβλημα ανεξήγητο και άλυτο. Η συνείδηση προϋποθέτει ηθική ευθύνη, και η ηθική ευθύνη προϋποθέτει ηθική εξουσία που παραδίνει τον ηθικό νόμο και έχει την δύναμη να εξασφαλίσει το κύρος του νόμου. Η υπόθεση αυτή είναι τόσο αληθινή, ώστε να έχει αποβεί κοινά παραδεκτή βεβαιότητα, ενώ ολόκληρη η ανθρωπότητα ενεργεί σαν να έχει πεισθεί σχετικά με την αλήθεια αυτή. Οι μαρτυρίες που έχουμε σχετικά με το θέμα αυτό περιλαμβάνουν την παγκόσμια επικράτηση των εξιλαστήριων θυσιών και την παγκόσμια φροντίδα για την ικανοποίηση του ηθικού δικαστού, ως και την ανακούφιση της συνείδησης από το βάρος της με την κατάπαυση του ελέγχου. Βέβαια η ύπαρξη ενός κρητού που είναι άπειρος, δίκαιος και παντοδύναμος είναι ο λόγος της συνείδησης.
Το συναίσθημα και η συνείδηση αποτελούν το θρησκευτικό ένστικτο που αναδεικνύει τον άνθρωπο σε θρησκευτική ύπαρξη και τον οδηγούν ανάλογα με την πνευματική του ανάπτυξη να παραδεχτεί ένα ηθικό Ον που είναι λογικό, επιλέγει και αγαπάει το αγαθό, και από το οποίο εξαρτάται ο ίδιος και στο οποίο οφείλει να υπακούει.
Μια τρίτη ορμή που κινεί τον άνθρωπο στο να παραδεχθεί την ύπαρξη του Θεού είναι ο θεωρητικός λόγος. Με τον θεωρητικό λόγο, που ενεργεί σκεπτικά επάνω στα αντικείμενα της συναίσθησης και στα φαινόμενα που ξεπερνούν την φύση του, οδηγείται ο άνθρωπος να παραδεχθεί την ύπαρξη ενός Δημιουργού του σύμπαντος κόσμου. Όταν λοιπόν ο λόγος (η λογική) οδηγεί αναπόφευκτα στην έννοια του Θεού, τότε ο άνθρωπος, σαν ύπαρξη θρησκευτική από την φύση του, δέχεται την ύπαρξη του Θεού και πιστεύει σ’ Αυτόν.[1]
β) Το Οντολογικό επιχείρημα
12. Τι είναι το οντολογικό επιχείρημα;
Το οντολογικό επιχείρημα είναι ο πειστικός συλλογισμός που οδηγεί μέσω της μελέτης των όντων στην αναγκαία παραδοχή ενός παντοδύναμου και απόλυτου Όντος το οποίο κατέχει την έννοια του σύμπαντος που είναι αποτέλεσμα της βούλησής Του.
1) Η ύπαρξη των όντων μας οδηγεί στην παραδοχή μιας ενότητας. Η ενότητα αυτή οδηγεί στην παραδοχή μιας απόλυτης δύναμης, η οποία γίνεται αναπόφευκτα κατανοητή και τυγχάνει αυθύπαρκτη. Αυτή πάλι οδηγεί στην παραδοχή μιας απόλυτης γνώσης και βούλησης, που γνωρίζει το σύμπαν και της οποίας η βούληση είναι η βάση της ύπαρξής του. Αυτό συμβαίνει γιατί χωρίς μια τέτοια απόλυτη, νοερή και αυτεξούσια δύναμη που να έχει την γνώση του σύμπαντος και να είναι η βούλησή της η βάση της ύπαρξής του, η ύπαρξη του κόσμου των όντων είναι αδύνατη. Η ύπαρξη, λοιπόν, των όντων μας οδηγεί στην παραδοχή μιας απόλυτης δύναμης, νοερής και αυτεξούσιας της οποίας η βούληση είναι η βάση της ύπαρξης του κόσμου.
2) Η δύναμη αυτή πρέπει να υπάρχει, γιατί η επιζήτηση της απόλυτης ενότητας, η νόηση του απόλυτου Όντος που γνωρίζει και βούλεται, μαρτυρεί την ύπαρξη ενός τέτοιου Όντος. Αυτό βέβαια συμβαίνει γιατί εμείς που ζητάμε να το κατανοήσουμε αναπτύσσουμε νόηση, βούληση και γνώση. Αυτά όμως πριν φανερωθούν στο κάθε ένα από τα επί μέρους όντα πρέπει να φανερωθούν σε κάποιο Ον που είναι απόλυτο.
3) Η έννοια του απόλυτου Όντος πρέπει να είναι αληθινή, επειδή είναι η έννοια εκείνου που είναι απόλυτα Μεγάλο. Επίσης το απόλυτα Μεγάλο πρέπει να υπάρχει έξω από αυτό που το κατανοεί, και αυτό σημαίνει ότι πράγματι υπάρχει. Αλλά το απόλυτα Μεγάλο πρέπει να είναι και άναρχο και ατελεύτητο και συνεπώς και αυθύπαρκτο. Ο Θεός, λοιπόν, που γίνεται κατανοητός ως ένα Ον πέρα από το οποίο τίποτε μεγαλύτερο δεν μπορεί να νοηθεί, πρέπει να είναι άναρχος και ατελεύτητος, και κατά συνέπεια αυθύπαρκτος. Υπάρχει, λοιπόν, Θεός που γίνεται κατανοητός ως ένα Ον πέρα από το οποίο τίποτε μεγαλύτερο δεν μπορεί να νοηθεί και το οποίο είναι αυθύπαρκτο.
4) Η έννοια του Θεού που αναπόφευκτα σχηματίζεται στον νου μας προέρχεται από την φύση του νου μας. Είναι έννοια απαραίτητη για κάθε λογική θεώρηση των πραγμάτων. Αυτό συμβαίνει γιατί οι επί μέρους τελειότητες μας οδηγούν στην ανάγκη να νοήσουμε κάποια ανώτατη ενότητά τους μέσα σε ένα Ον που είναι απόλυτα τέλειο. Κατά συνέπεια υπάρχει ένα ανώτατο απόλυτο Ον.
γ) Το Κοσμολογικό επιχείρημα
13. Τι είναι το κοσμολογικό επιχείρημα;
Το επιχείρημα αυτό εξάγεται από την λογική της αιτίας και του αιτιατού. Στην ιδέα της ύπαρξης του Θεού μας οδηγεί η λογική της αιτίας και του αιτιατού, γιατί η λογική αυτή μας αναγκάζει να παραδεχτούμε ένα Ον που δεν έχει αιτία της ύπαρξής του και από το οποίο προήλθαν τα πάντα.
δ) Το Τελεολογικό επιχείρημα
14. Τι είναι το τελεολογικό επιχείρημα;
Το επιχείρημα αυτό εξάγεται από την λογική της αρμονίας της τάξης και της λογικής του τέλους των δημιουργημάτων. Η αρμονία και η θαυμαστή τάξη που επικρατεί στην δημιουργία των όντων, το σκόπιμο και λογικά σχεδιασμένο τέλος τους, ως και η συμφωνία μεταξύ των επί μέρους και του όλου, στην οποία το ένα είναι ο σκοπός του άλλου, μαρτυρεί την ύπαρξη ενός νου που σχεδίασε την διάταξη αυτή και την εποπτεύει. Επειδή ο νους αυτός πρέπει να είναι σε κάποιο Ον που είναι απόλυτο, έπεται ότι υπάρχει ένας τέτοιος απόλυτος νους, ο οποίος οδηγεί το κόσμο σε κάποιο σκόπιμο και λογικά σχεδιασμένο τέλος. Άρα, λοιπόν, υπάρχει Θεός.
ε) Το ηθικό επιχείρημα
15. Τι είναι το ηθικό επιχείρημα;
Είναι το επιχείρημα που εξάγεται από την έννοια του αγαθού. Ο άνθρωπος σαν λογικό ον έχει μέσα του την έννοια του υπέρτατου αγαθού το οποίο ποθεί και επιζητεί. Μέσα όμως στον κόσμο υπάρχουν μόνο σχετικά αγαθά που δεν μπορούν να αναπληρώσουν τον πόθο του ανθρώπου. Εντούτοις, επειδή ο πόθος για το υπέρτατο αγαθό μαρτυρεί την ύπαρξή του σε κάποιο υπαρκτό υπέρτατο αγαθό, έπεται ότι το υπέρτατο αγαθό υφίσταται σε κάποιο υπαρκτό απόλυτο αγαθό. Αυτό το απόλυτο αγαθό είναι ο Θεός, ο οποίος εξ αιτίας της δικής του αγαθότητας δημιούργησε τον κόσμο και έπλασε τον άνθρωπο, για να τον καταστήσει κοινωνό της δικής του αγαθότητας και μακαριότητας. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο αναπτύσσεται μέσα στον άνθρωπο ο πόθος για το υπέρτατο αγαθό.
στ) Το ιστορικό επιχείρημα
16. Τι ενδείξεις έχουμε από την ιστορία;
Η θεοσέβεια όλων των εθνών είναι μάρτυρας της ύπαρξης του Θεού που προϋποτίθεται από την διαφορετική αντίληψή τους για την έννοια του Θεού και την λατρεία Του. Η ομοφωνία αυτή της ανθρωπότητας σχετικά με την ύπαρξη του Θεού είναι ένδειξη της ύπαρξής Του.
Τέτοιος επίσης μάρτυρας είναι και η αρχαιότατη παράδοση που μαρτυρεί ότι ο ίδιος ο Θεός παρουσιαζόταν κάποτε στους ανθρώπους, τους μιλούσε και τους δίδασκε την αλήθεια. Τα ίχνη αυτής της παράδοσης βρίσκονται σε όλα τα έθνη του παλαιού και του νέου κόσμου. Η παγκόσμια αυτή ομοφωνία θα ήταν αδύνατη αν δεν υπήρχε κάποιο αληθινό γεγονός στην βάση της που πληροφόρησε ολόκληρη την ανθρωπότητα σχετικά με την ύπαρξη του Θεού.[2]
Αποδείξεις από την υπερφυσική αποκάλυψη του Θεού
α) Το Θρησκευτικό επιχείρημα
17. Τι είναι το θρησκευτικό επιχείρημα;
Το επιχείρημα αυτό είναι το πειστικό λογικό συμπέρασμα που εξάγεται από τα αποτελέσματα της μυστικής αποκάλυψης του Θεού σε κάθε άνθρωπο που πιστεύει. Όπως λέει η Γραφή, «Το Πνεύμα του Θεού ενοικεί μέσα στα πνεύματα» (Ρωμ. 21:9), ότι «είναι αυτά ναοί του Θεού» (Β Κορ. 6:16), και ότι «ο λόγος του Χριστού ενοικεί μέσα τους πλούσια και με κάθε σοφία» (Κολος. 3:16).
18. Ποια είναι τα αποτελέσματα της μυστικής αποκάλυψης του Θεού στον πιστό με τα οποία αποδεικνύεται η ύπαρξη του Θεού;
Είναι τα εξής: 1ον) το συναίσθημα, 2ον) η αγάπη, 3ον) η θεία χάρη και δύναμη, 4ον) οι καρποί του Αγίου Πνεύματος, 5ον) τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και 6ον) ο φωτισμός της διάνοιας.
19. Ποια είναι η απόδειξη που εξάγεται από το συναίσθημα;
Είναι η πληροφόρηση της ψυχής σχετικά με την ύπαρξη του Θεού τον οποίον γνώρισε και στον οποίον πιστεύει ακράδαντα.
20. Ποια είναι η απόδειξη που εξάγεται από την αγάπη;
Είναι η τέλεια αγάπη του πιστού προς το περιεχόμενο της πίστης του. Η αγάπη είναι η απόδειξη της ύπαρξης του Θείου περιεχομένου της πίστης. Διαφορετικά η αγάπη θα ήταν αδύνατο να υπάρξει. Αγάπη προς μια αφηρημένη έννοια δεν μπορεί να υπάρξει. Η αγάπη γεννιέται σε σχέση με κάτι που υπάρχει και συναισθάνεται. Ώστε ο πιστός που αγαπάει το υποκείμενο της πίστης του, το αισθάνεται ότι ζει και γεμίζει την καρδιά του, την οποία θερμαίνει και ζωογονεί. Συνεπώς η αγάπη του πιστού μαρτυρεί την ύπαρξη περιεχομένου, και η ύπαρξη αυτή, υποδηλώνει την Θεία αποκάλυψη, με την οποία αποκτά ο πιστός την επίγνωση του Θεού που του αποκαλύφθηκε.
21. Ποια είναι τα γνωρίσματα της επίγνωσης του Θεού;
Τα γνωρίσματα αυτά είναι τα εξής: 1) αφοσίωση μέχρι αυταπάρνησης και θυσίας, 2) αληθινή και πνευματική λατρεία, 3) τέλεια υποταγή του θελήματός του στο θέλημα του Θεού και 4) τελειοποίηση στην αρετή.
22. Πως εξάγεται το συμπέρασμα από αυτά ότι ο Θεός αποκαλύφθηκε σε εκείνον που έχει αυτά τα γνωρίσματα;
Το συμπέρασμα αυτό εξάγεται ως εξής: η αφοσίωση μέχρι και αυταπάρνηση υποδηλώνει επίγνωση του υποκειμένου της αφοσίωσης, γιατί αφοσίωση σε κάτι άγνωστο είναι αδύνατο. Το άγνωστο είναι το μη υπάρχον και ό,τι δεν υπάρχει δεν επιδέχεται ούτε ανταποκρίνεται προς το συναίσθημα. Ώστε λοιπόν αφοσίωση προς κάτι άγνωστο δεν μπορεί να υπάρξει. Η ύπαρξη αφοσίωσης υποδηλώνει γνώση, και αυτή, αποκάλυψη του Θεού. Η αποκάλυψη εξηγεί τον λόγο της λατρείας «εν πνεύματι και αληθεία» που προσφέρεται στον Θεό από εκείνον που τον αγαπά, γιατί είναι αδύνατο να υπάρξει αληθινή και πνευματική λατρεία προς κάποιον άγνωστο. Ώστε όποιος προσφέρει τέτοια λατρεία ήδη γνώρισε τον Θεό. Άρα ο Θεός αποκαλύφθηκε σε αυτόν. Επίσης η τέλεια υποταγή του θελήματος κάποιου στο Θείο θέλημα μαρτυρεί επίγνωση Θεού και Θεία αποκάλυψη, γιατί όποιος έχει άγνοια του Θεού αγνοεί και το θέλημά Του και δεν υποτάσσει το θέλημά του στα θελήματα ενός Θεού που του είναι άγνωστος. Κατά παρόμοιο τρόπο και η τελειοποίηση κάποιου στην αρετή είναι μαρτυρία Θείας αποκάλυψης, γιατί η τελειοποίηση στην αρετή μαρτυρεί Θεία δύναμη και ενέργεια που ενίσχυσε τις ασθενικές δυνάμεις του ανθρώπου για την ανάπτυξη της αρετής. Από όλα αυτά καταδεικνύεται ότι ο Θεός αποκαλύπτεται στον πιστό που τον αγαπά, και ότι ο πιστός αυτός αποκτά γνώση του Θεού που του αποκαλύπτεται.
23. Τι είναι η Θεία χάρη και δύναμη και ποια απόδειξη εξάγεται από αυτήν;
Η Θεία χάρη και δύναμη είναι η αλλοίωση που ενεργεί μέσα στην ψυχή και την διαμορφώνει σε εικόνα Θεού. Η αλλοίωση αυτή είναι έργο της δεξιάς του Υψίστου και αποδεικνύει ότι ο Θεός αποκαλύπτεται στον πιστό.
24. Ποιοι είναι οι καρποί του Πνεύματος;
Οι καρποί του Πνεύματος είναι: «αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότητα, αγαθοσύνη, πίστη, πραότητα, εγκράτεια» (Γαλ. 5:23). Η παρουσία τους μαρτυρεί Θεία αποκάλυψη.
25. Ποια είναι τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και ποια απόδειξη εξάγεται από αυτά;
Υπάρχουν πάρα πολλά χαρίσματα. Τα πρωτεύοντα είναι τα εξής: σοφία, σύνεση, βουλή, γνώση, αλήθεια, φόβος Θεού (Ησ. 11:2-3, Ιωήλ 2:28, Πραξ. 2:17, Ρωμ. 1:11, 5:15, 16, 6:23, 11:29, 12:6, Α Κορ. 1:7, 7:2, 12:4, 9, 28, 30, 31, κτλ. Όλα αυτά μαρτυρούν Θεία αποκάλυψη.
26. Τι είναι ο φωτισμός της διάνοιας και η τέλεια γνώση της αλήθειας και ποια απόδειξη εξάγεται από αυτά;
Ο φωτισμός της διάνοιας είναι η γνώση του μόνου αληθινού Θεού και η τέλεια γνώση της αλήθειας είναι η ολοκληρωτική αφοσίωση στην δοξολογία, στην ευχαριστία, στον αίνο και στην ευλογία του ονόματος του Θεού. Όλα αυτά μαρτυρούν γνώση Θεού και Θεία αποκάλυψη, γιατί χωρίς αποκάλυψη είναι αδύνατον να επιτευχθούν τα ανωτέρω.
27. Πως μπορούμε να θεωρήσουμε αυτές τις ενέργειες της Θείας χάρης;
Μπορούμε να τις θεωρήσουμε σαν την μόνη τέλεια, αληθινή και βεβαιωμένη απόδειξη της ύπαρξης του Θεού.
[1] Ο Αρνόβιος μιλάει εξαίρετα για την ενδόμυχη αυτή πληροφόρηση του ανθρώπου και λέει: «Ποιος από τους ανθρώπους εισήλθε στην πρώτη ημέρα του βίου του χωρίς την γνώση του δημιουργού του; Σε ποιον δεν είναι έμφυτη [η γνώση αυτή], δεν είναι βέβαιο, αφού από την κοιλία της μητέρας τους είναι ήδη ανεξίτηλα χαραγμένη η γνώση, ότι υπάρχει βασιλιάς και κύριος που διευθύνει τα πάντα, οσαδήποτε υπάρχουν.
[2] Η ιστορική αυτή ένδειξη εξερευνήθηκε και εξακριβώθηκε από από πολλούς απολογητές του Χριστιανισμού. Βλέπε, Geschichte der Religion Christi von Stelberg S. h. 1 Beitrage IV,V Seit. 340, Wien 1817.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου