Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Η Η Θ Ι Κ Η
Α Γ Ι Ο Υ Ν Ε Κ Τ Α Ρ Ι Ο Υ Π Ε Ν Τ Α Π Ο Λ Ε Ω Σ
Μεταγλώττιση στην νεοελληνική
του
Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Διον. Δράγα, Δθ. Δφ. Δθ.
Κεφαλαιο 1. Ο Ηθικός Νόμος
§1. Προλογικα για τόν ηθικό νόμο
1. Με τι λόγια διατύπωσε ο Σωτήρας μας την αγάπη που οφείλουμε στο Θεό;
Με τα εξής: «Να αγαπήσεις τον Κύριο και Θεό σου με όλη την καρδιά σου, και με όλη την ψυχή σου, και με όλη την ισχύ σου και με όλη τη διάνοιά σου» (Λουκ. 10:27 και Ματθ. 22:37).
2. Πως ονομάζει ο Σωτήρας την αγάπη για τον Θεό;
Την ονομάζει πρώτη και μεγάλη εντολή.
3. Με τι λόγια διατύπωσε ο Σωτήρας μας την αγάπη που οφείλουμε στον πλησίον μας;
Με τα εξής: «Να αγαπήσεις τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου».
4. Πως την θεωρεί την εντολή αυτή ο Σωτήρας μας;
Την θεωρεί σαν την δεύτερη εντολή.
5. Τι είπε ο Κύριος για τις δύο αυτές εντολές της αγάπης για τον Θεό και για τον πλησίον;
Είπε ότι, «Από αυτές τις δυο εντολές κρέμεται όλος ο νόμος και οι προφήτες» (Ματθ. 23:39-40).
6. Ποιόν νόμο εννοεί εδώ ο Σωτήρας;
Εννοεί τον νόμο που δόθηκε από τον Θεό μέσω του Μωυσή στο όρος Σινά της Αραβίας.
7. Πως ονομάζεται ο νόμος αυτός;
Ονομάζεται Δεκάλογος, επειδή περιέχει δέκα μεγάλες εντολές.
8. Τι διατάζεται με τις δέκα αυτές εντολές;
Διατάζεται η αγάπη για τον Θεό και η αγάπη για τον πλησίον. Στην 1η, 2η, 3η και 4η εντολή διατάζεται η αγάπη για τον Θεό. Στις υπόλοιπες 6 διατάζεται η αγάπη για τον πλησίον.
9. Που ήταν γραμμένες οι εντολές αυτές και από ποιόν γράφτηκαν;
Οι 10 εντολές ήταν γραμμένες επάνω σε δύο πλάκες και γράφτηκαν από τον Θεό. Στην μια πλάκα ήταν γραμμένες οι 4 εντολές που διάταζαν την αγάπη για τον Θεό, και στην άλλη, οι υπόλοιπες 6 που διάταζαν την αγάπη για τον πλησίον.
10. Με ποια σειρά διατάχτηκαν οι 10 εντολές;
Με την εξής σειρά:
§2. ΟΔεκαλογος, ή οι δεκα εντολες του νομου του θεου[1]
α) Εγώ είμαι ο Κύριος ο Θεός σου. Να μην υπάρχουν άλλοι θεοί για σένα εκτός από εμένα.
β) Να μην κατασκευάσεις κανένα είδωλο για τον εαυτό σου, ούτε κανένα ομοίωμα, από όσα βρίσκονται πάνω στον ουρανό ή κάτω στη γη, και από όσα βρίσκονται στα ύδατα κάτω από τη γη.[2]
γ) Να μην χρησιμοποιήσεις το όνομα του Κυρίου του Θεού σου μάταια. Γιατί δεν θα απαλλάξει ο Κύριος ο Θεός σου εκείνον που χρησιμοποιεί το όνομά του μάταια.
δ) Να θυμάσαι την ημέρα του Σαββάτου και να την αγιάζεις (ξεχωρίζεις). Για 6 μέρες να εργάζεσαι, και να ασχολείσαι με τις εργασίες σου. Την 7η όμως μέρα του Σαββάτου να την αφιερώνεις στον Κύριο τον Θεό σου.
ε) Να τιμάς τον Πατέρα σου και την Μητέρα σου, για να γίνονται όλα καλά για σένα και για να ζήσεις πολλά χρόνια πάνω στη γη.[3]
στ) Να μη φονεύσεις.
ζ) Να μην μοιχεύσεις.[4]
η) Να μην κλέψεις.
θ) Να μην ψευδομαρτυρήσεις εναντίον του πλησίον σου με ψεύτικη μαρτυρία.
ι) Να μην επιθυμήσεις τη γυναίκα του πλησίον σου,[5] ούτε την οικία του, ούτε το αγρόκτημά του, ούτε το παιδί του, ούτε την μικρή κόρη του, ούτε το βόδι του, ούτε το υποζύγιό του, ούτε κανένα κατοικίδιό του, αλλά και ούτε και τίποτε που ανήκει στον πλησίον σου.[6]
§3. Εξήγηση των δεκα εντολων
Η Πρώτη Εντολή
α) Εγώ είμαι ο Κύριος ο Θεός σου. Να μην υπάρχουν άλλοι θεοί για σένα εκτός από εμένα.
11. Τι μας διδάσκει η πρώτη εντολή;
Η 1η εντολή του Θεού διδάσκει, ότι μόνο ένας είναι ο Θεός που έδωσε τον νόμο και έκανε τα θαύματα, τα οποία είδαν με τα μάτια τους οι Ισραηλίτες, και ότι εκτός από αυτόν δεν υπάρχει άλλος Θεός. Επίσης, διατάζει να μην υπάρχει άλλος Θεός που θα είναι θεός τους, γιατί όλοι οι άλλοι θεοί είναι ψεύτικοι. Αυτόν, λοιπόν, τον μόνο Θεό οφείλουν να λατρεύουν, να προσκυνούν και να αγαπάνε.
12. Ο Νόμος αυτός του Μωυσή έχει το ίδιο κύρος και για τους Χριστιανούς;
Μάλιστα. Επειδή ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός είπε, ότι δεν ήλθε για να καταλύσει τον νόμο και τους προφήτες, αλλά για να εκπληρώσει. «Αλήθεια σας λέω, μέχρι ότου καταλυθεί ο ουρανός και η γη, ούτε ένα ιώτα ούτε μια οξεία δεν θα καταλυθεί από τον νόμο, μέχρις ότου γίνουν όλα αυτά» (Ματθ. 5:17).
13. Ποιοι παραβαίνουν την εντολή αυτή;
α) Όσοι την αθετούν, β) όσοι πέφτουν στην πολυθεΐα, γ) οι μάγοι, οι απατεώνες, οι εγγαστρίμυθοι, τα μέντιουμ, οι οιωνοσκόποι και όσοι τους συμβουλεύονται, δ) οι δεισιδαίμονες, ε) οι αιρετικοί, 6) οι πανθεϊστές, 7) όσοι αρνούνται τη σχέση του Θεού με τον κόσμο, την θεία πρόνοια και όλες τις θείες ενέργειές του για την σωτηρία του ανθρώπου.
14. Πως μπορούμε να τηρήσουμε αυτή την εντολή χωρίς να αποτύχουμε;
Μπορούμε να επιτύχουμε την τήρηση της πρώτης εντολής α) με το να αποβάλλουμε κάθε πρόληψη και δεισιδαιμονία, να αποδεχτούμε με αγάπη την αλήθεια που μας αποκαλύφθηκε και να αφοσιωθούμε σ’ αυτήν με πίστη, ελπίδα και αγάπη, και β) με το να ακολουθήσουμε τον Σωτήρα που μας καθοδηγεί στην αλήθεια και μας ενισχύει στην τήρηση των εντολών του.
Η Δεύτερη Εντολή
β) Να μην κατασκευάσεις κανένα είδωλο για τον εαυτό σου, ούτε κανένα ομοίωμα, από όσα βρίσκονται πάνω στον ουρανό ή κάτω στη γη, και από όσα βρίσκονται στα ύδατα κάτω από τη γη.
15. Τι μας διατάζει η δεύτερη εντολή;
Μας απαγορεύει να κατασκευάσουμε και να προσκυνήσουμε είδωλα των ψεύτικων θεών, που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα αλλά είναι πλάσματα της ανθρώπινης φαντασίας.
16. Ποιοι παραβαίνουν την εντολή αυτή;
α) Όσοι πέφτουν στην ειδωλολατρία, στην φυσιολατρία και στην λατρεία της κτίσης.
β) Όσοι λατρεύουν τον Μαμωνά, στον οποίον θυσιάζουν τα πιο ιερά και όσια, δηλ. την δικαιοσύνη, το έλεος και την πίστη, και προσφέρουν σαν θυσία την καρδιά τους και κάθε ευγενές συναίσθημα.
γ) Όσοι στήνουν είδωλα μέσα στις καρδιές τους, αποβάλλουν την αγάπη για τον Θεό, και προσφέρουν την λατρεία που οφείλουμε στον Θεό στα είδωλα της καρδιάς τους.
17. Ποιοι μπορούν να θεωρηθούν παραβάτες της εντολής αυτής;
Όσοι αποδίδουν στη φύση θεία ιδιώματα και την θεοποιούν. Επίσης, όσοι θεοποιούν τους εαυτούς τους, έτσι ώστε εμπιστεύονται μόνο τον εαυτόν τους και ελπίζουν στη δύναμη του πλούτου τους. Αλλά και όσοι είναι δεισιδαίμονες.
18. Η προσκύνηση της εικόνας του Θεού που μας αποκαλύφθηκε αντιβαίνει στο πνεύμα της δεύτερης εντολής;
Όχι βέβαια. Διότι η δεύτερη εντολή απαγορεύει την ειδωλολατρία των ψεύτικων θεών, όχι όμως και την προσκύνηση της εικόνας του αληθινού Θεού που απεικονίζεται στο πρόσωπο του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού εξαιτίας της αγάπης του προς αυτόν. Η εικόνα του Σωτήρα μας Χριστού δεν είναι είδωλο ψεύτικου και ανύπαρκτου θεού, ούτε ένα θεοποιημένο άγαλμα. Δεν προσφέρεται λατρεία σ’ αυτήν, αλλά τιμητική προσκύνηση, η οποία αναφέρεται στο πρωτότυπο. Το είδωλο χωρίζει τον λάτρη του από τον αληθινό Θεό. Η εικόνα όμως του Σωτήρα μας, της Θεοτόκου και όλων των αγίων μας ανεβάζουν στον μόνο αληθινό Θεό, ο οποίος δόξασε όλους εκείνους που τον λάτρεψαν και παραδόθηκαν σ’ Αυτόν με πίστη, ελπίδα και αγάπη. Κατά συνέπεια, επειδή οι εικόνες μας ανεβάζουν στον μόνον αληθινό Θεό, και δεν μας απομακρύνουν από Αυτόν, και επειδή δεν είναι είδωλα ψεύτικων θεών, αλλά εικόνες του αληθινού Θεού, και εφόσον η δεύτερη εντολή με το να μας απαγορεύει την λατρεία της κτίσης και την φυσιολατρία, επιζητάει την προσήλωσή μας στον μόνον αληθινό Θεό, η προσκύνηση των εικόνων όχι μόνο δεν αντιβαίνει στο πνεύμα της εντολής, αλλά και συμφωνεί πλήρως με αυτό διότι ανεβάζει το πνεύμα στον μόνον αληθινό Θεό και για αυτόν ακριβώς τον λόγο επιτρέπεται.
Η Τρίτη Εντολή
γ) Να μην χρησιμοποιήσεις το όνομα του Κυρίου του Θεού σου μάταια. Γιατί δεν θα απαλλάξει ο Κύριος ο Θεός σου εκείνον που χρησιμοποιεί το όνομά του μάταια.
19. Τι απαγορεύει η εντολή αυτή;
Απαγορεύει να αναφέρουμε το όνομα του Θεού σε κάθε περίπτωση που θέλουμε να επιβεβαιώσουμε την αλήθεια των λόγων μας, διότι αυτό είναι ανάξιο για το θείο μεγαλείο. Όταν όμως η επίκληση του ονόματος του Θεού γίνεται για να αποδοθεί σ’ Αυτόν η δόξα, ο αίνος και η ευχαριστία, τότε δεν ισχύει καμιά απαγόρευση, γιατί ο σκοπός της απαγόρευσης ήταν η διατήρηση της ευλάβειας προς το όνομα του Θεού.
20. Ποιοι παραβαίνουν την εντολή αυτή;
α) Οι βλάσφημοι, β) οι ψεύδορκοι και επίορκοι, και γ) οι ψευδοπροφήτες.[7]
21. Σύμφωνα με την εντολή αυτή, επιτρέπεται να ορκιζόμαστε;
Μάλιστα. Ο αληθινός όρκος που παίρνει κανείς για να διαβεβαιώσει την αλήθεια ενώπιον της προϊστάμενης αρχής επιτρέπεται. Διότι στην περίπτωση αυτή, όχι μόνο δεν προβάλλεται κάποια ανευλάβεια με την επίκληση του ονόματος του Θεού σαν διαβεβαίωση και πίστωση της αλήθειας, αλλά αντίθετα προβάλλεται η μέγιστη ευλάβεια όταν προφέρεται το όνομα του Θεού, επειδή όλοι σηκώνονται και ακούνε με θρησκευτική ευλάβεια το θείο όνομα. Για τον λόγο αυτόν, λοιπόν, επιτρέπεται ο όρκος, επειδή έχει θρησκευτικό χαρακτήρα και προβάλλει ευλάβεια και τιμή για το θείο όνομα. Πρέπει όμως να γίνεται πάντοτε με θρησκευτική ευλάβεια, με καθαρή συνείδηση, με φόβο Θεού, και με κάθε ειλικρίνεια, γιατί αλίμονο σ’ αυτούς που χρησιμοποιούν το όνομα του Θεού μάταια, δηλ. για να εξυπηρετήσουν τη δική τους ιδιοτέλεια, για να κλέψουν και να αρπάξουν, και για τόσους άλλους πονηρούς σκοπούς.[8]
Η Τέταρτη Εντολή
δ) Να θυμάσαι την ημέρα του Σαββάτου και να την αγιάζεις (ξεχωρίζεις). Για 6 μέρες να εργάζεσαι, και να ασχολείσαι με τις εργασίες σου. Την 7η όμως μέρα του Σαββάτου να την αφιερώνεις στον Κύριο τον Θεό σου.
22. Τι διατάζει η τέταρτη εντολή;
Η εντολή αυτή διατάζει να μην ξεχνάμε το καθήκον μας απέναντι στον Θεό, αλλά να αφιερώνουμε την έβδομη ημέρα της εβδομάδας στον αγιασμό του θείου Oνόματος. Είναι άξιο και δίκαιο να λατρεύουν τα κτίσματα τον Δημιουργό τους πάντοτε και καθημερινά. Ιδιαίτερα όμως, οφείλουν να το κάνουν αυτό την ημέρα που είναι αφιερωμένη στον Θεό. Οι Χριστιανοί, τηρούν σαν τέτοια ημέρα την ημέρα της αναστάσεως του Κυρίου Ιησού Χριστού, την Κυριακή.
23. Με ποια συμπεριφορά αγιάζουμε την ημέρα της Κυριακής;
Με την συμπεριφορά που υπαγορεύει ο σκοπός της ημέρας που έχει αφιερωθεί στον Θεό. Δηλαδή, με το να αινούμε και να ευλογούμε τον Θεό στην Εκκλησία και στην οικία μας, αλλά και με το να πράττουμε όσα είναι αληθινά, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα φιλικά, όσα οικοδομητικά. Επίσης, όσα συνδέονται με την αρετή και τον έπαινο (Φιλ. 4:8).
24. Ποιοι αμαρτάνουν σε σχέση με την εντολή αυτή;
α) Εκείνοι που ξεχνούν να αγιάσουν (ξεχωρίσουν) την ημέρα του Κυρίου, και την κάνουν σαν μια από τις άλλες. Εκείνοι που από έλλειψη αγάπης για τον Θεό παραδίνουν τον εαυτόν τους στις βιοτικές ασχολίες για να αυξήσουν τα πλούτη τους, ή για να περιποιηθούν τον εαυτόν τους μέσω της ηδονικής απόλαυσης της ζωής. β) Εκείνοι που βεβηλώνουν την ημέρα του Κυρίου με ανόσιες πράξεις. γ) Εκείνοι που αποφεύγουν την κοινή λατρεία των πιστών και δεν έρχονται στις κοινές προσευχές στην Εκκλησία.
Η Πέμπτη Εντολή
ε) Να τιμάς τον Πατέρα σου και την Μητέρα σου, για να γίνονται όλα καλά για σένα και για να ζήσεις πολλά χρόνια πάνω στη γη.
25. Τι εντέλλεται ο Θεός με την πέμπτη εντολή;
Με την πέμπτη εντολή ο Θεός μας προστάζει να τιμάμε τους γονείς μας. Η απόδοση τιμής στους γονείς είναι το πρώτο δείγμα της ευγνωμοσύνης των παιδιών, τα οποία οφείλουν το είναι τους και το καλό είναι τους μετά τον Θεό στους γονείς τους. Για αυτό τον λόγο οφείλουν μετά τον Θεό να τιμάνε και να αγαπάνε τους γονείς τους. Η τιμή και η αγάπη για τους γονείς είναι η αφετηρία της αγάπης για τον Θεό και τον πλησίον. Όποιος αρχίζει να αγαπάει και να σέβεται τους γονείς του, γρήγορα οδηγείται στην αγάπη και στον σεβασμό για τον Θεό και τον πλησίον (Εφ. 6:4 και Σοφ. Σειράχ 3:8).
26. Ποιοι παραβαίνουν την εντολή αυτή;
α) Τα παιδιά που δεν σέβονται και δεν τιμούν τους γονείς τους.
β) Τα παιδιά που δεν υποστηρίζουν τους γονείς τους στα γηρατειά τους.
γ) Τα παιδιά που δεν εμπιστεύονται τους γονείς τους.
δ) Τα παιδιά που ατιμάζουν τους γονείς τους.
ε) Τα παιδιά που δεν συντηρούν τους πτωχούς γονείς τους.
ς) Τα παιδιά που είναι αγνώμονα και αχάριστα.
27. Τι υπόσχεται ο Θεός σ’ αυτούς που τηρούν την εντολή αυτή;
Υπόσχεται ευδαιμονία και μακροβιότητα, γιατί μετά την εντολή ακολουθεί η υπόσχεση, «για να απολαύσεις όσα είναι καλά, και για να γίνεις μακροχρόνιος επάνω στην γη.
28. Τι συμπεραίνουμε για αυτούς που δεν τηρούν την εντολή αυτή;
Ότι σ’ αυτούς θα συμβούν όλα τα αντίθετα, δηλαδή θα γίνουν δαιμονισμένοι και ολιγόχρονοι επάνω στην γη.
Η Έκτη Εντολή
στ) Να μη φονεύσεις
29. Τι προστάζει ο Θεός με την έκτη εντολή;
Απαγορεύει τον φόνο του πλησίον, δηλαδή την αφαίρεση της ζωής του πλησίον με οιοδήποτε μέσο, ή τρόπο, ή όργανο.
30. Ποιοι παραβαίνουν την εντολή αυτή;
1) Οι φονιάδες, 2) όσοι υπονομεύουν την ζωή των άλλων με ποικίλα μέσα, δηλαδή 3) όσοι αφαιρούν τα μέσα συντηρήσεως τους, 4) όσοι αφαιρούν την υπόληψή τους, 5) όσοι τους αφήνουν να καταστραφούν, 6) όσοι χαίρονται για την δυστυχία του πλησίον, 7) όσοι μισούν τον πλησίον τους διότι σύμφωνα με την Γραφή «όποιος μισεί τον αδελφό του είναι ανθρωποκτόνος» (Α Ιωάννου 3:15), και όλοι οι συνεργάτες του φόνου, όσοι είτε με λόγια είτε με έργα, είτε με σκέψεις συνεργάστηκαν για την αφαίρεση της ζωής του πλησίον τους.
31. Ποιοι άλλοι μπορούν να θεωρηθούν συνεργοί φόνου;
1) Οι άδικοι κριτές που καταδικάζουν τον αθώο γνωρίζοντάς το. 2) Οι βαρύθυμοι και απάνθρωποι δεσπότες που πιέζουν τους δούλους τους με βαριά έργα και τους βασανίζουν με ποικίλους τρόπους έτσι ώστε με βία να εξαντληθεί η ζωή τους. 3) Όσοι αυτοκτονούν και γίνονται φονιάδες του εαυτού τους, και 4) οι μονομάχοι που αλληλοσπαράζονται για λόγους ψεύτικης φιλοτιμίας.
Η Έβδομη Εντολή
ζ) Να μην μοιχεύσεις.
32. Τι διατάζει ο Θεός με την εντολή αυτή;
Διατάζει τον σεβασμό των συζυγικών δεσμών. Απαγορεύει την προσβολή του τίμιου γάμου, αλλά και κάθε πράξη που στρέφεται ενάντια στον ηθικό νόμο της συζυγίας, θεωρώντας αυτές αθέμιτες και ανόσιες. Επίσης, ζητάει η εντολή αυτή από τους αληθινούς οπαδούς του νόμου να ζουν αγνά και με σωφροσύνη ή ως έγγαμοι ή ως άγαμοι.
33. Ποιοι αμαρτάνουν σε σχέση με την εντολή αυτή;
Όσοι ξεχνούν την εντολή αυτή και παραδίδουν τον εαυτόν τους σε κάθε είδος ασωτίας, επιθυμίας και ακολασίας.
Η Όγδοη Εντολή
η) Να μην κλέψεις.
34. Τι διατάζει ο Θεός με την εντολή αυτή;
Διατάζει να μην αφαιρέσει κανείς την περιουσία του πλησίον με οποιονδήποτε τρόπο, και απαγορεύει κάθε είδος κλοπής και αδικίας, ή φανερής, ή κρυφής.
35. Ποιοι παραβαίνουν την εντολή αυτή;
1) Οι ληστές και οι κλέφτες που αφαιρούν την περιουσία των άλλων, 2) οι ιερόσυλοι που αφαιρούν τα αφιερώματα και τις περιουσίες των εκκλησιών, 3) όσοι εκμεταλλεύονται τις δυστυχίες των ανθρώπων και τους απογυμνώνουν, 4) όσοι αντιποιούνται ξένα πράγματα, 5) οι απατεώνες έμποροι που ψεύδονται για να εξαπατήσουν τον πλησίον τους και να σφετεριστούν τα χρήματά του, αλλά και όλοι εκείνοι που εξαπατούν με κάθε τρόπο και πρόσχημα τον πλησίον τους και τους αφαιρούν τα χρήματά τους.
36. Ποιοι άλλοι θεωρούνται κλέφτες;
1) Όσοι με δόλο αφαιρούν ποσά από τον δημόσιο πλούτο τον οποίον διαχειρίζονται, 2) οι πληρωμένοι δικαστές, και 3) όσοι ζητούν πρόσθετη αμοιβή για να εκτελέσουν το καθήκον τους που τους έχει επιβληθεί.
Η Ένατη Εντολή
θ) Να μην ψευδομαρτυρήσεις εναντίον του πλησίον σου με ψεύτικη μαρτυρία.
37. Τι διατάζει ο Θεός με την ένατη εντολή;
Με την εντολή αυτή απαγορεύει ο Θεός την ψευδομαρτυρία κατά του πλησίον μας, και κάθε αρνητική διάθεση σε σχέση με αυτόν που είναι προσβλητική για αυτόν και διακυβεύει την τιμή του, ή βλάπτει την ζωή του και την περιουσία του.
38. Ποιοι παραβαίνουν την εντολή αυτή;
1) Οι ψευδοπροφήτες, 2) οι συκοφάντες, και 3) οι κουτσομπόληδες και οι ψεύτες.
Η Δέκατη Εντολή
ι) Να μην επιθυμήσεις τη γυναίκα του πλησίον σου, ούτε την οικία του, ούτε το αγρόκτημά του, ούτε το παιδί του, ούτε την κόρη του, ούτε το βόδι του, ούτε το υποζύγιό του, ούτε κανένα κατοικίδιό του, αλλά και ούτε και τίποτε που ανήκει στον πλησίον σου.
39. Τι διατάζει ο Θεός με την δέκατη εντολή;
Με την εντολή αυτή απαγορεύει ο Θεός να εποφθαλμιούμε τα αγαθά του πλησίον μας και να τα επιθυμούμε, γιατί με την επιθυμία συλλαμβάνεται και γεννιέται η αμαρτία, η οποία με την σειρά της γεννάει τον θάνατο όταν εκτελείται. Με την απαγόρευση αυτή, επιζητείται η αφαίρεση της αφορμής για αμαρτία και αποκοπή της αφορμής αυτής από την ρίζα της (Ιακ. 1:15).
[1] Πρβλ. το Δευτερονόμιο 5:6-21, όπου ο Δεκάλογος διαφέρει κάπως από τον Δεκάλογο στο Έξ. 20. Μερικοί υποστηρίζουν ότι η διαφορά αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι συντρίφτηκαν οι πρώτες δύο πλάκες και θέλησε ο Θεός να μεταβάλει κάπως τις εντολές στις δεύτερες πλάκες. Άλλοι λένε ότι οφείλεται σε αποσαφήνιση, ή ότι έγινε για να υπενθυμίζει στους Ισραηλίτες την ανομία τους (Έξ. 32:19 και 32:1, 4, 22).
[2] Οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Λουθηρανοί ενώνουν τις δύο πρώτες εντολές σε μία και για να αναπληρώσουν τον αριθμό των δέκα διαιρούν την δέκατη εντολή σε δύο –η ένατη γίνεται «να μην επιθυμήσεις την γυναίκα του πλησίον σου», και η δέκατη, «να μην επιθυμήσεις την οικία του πλησίον σου...» Την διαίρεση αυτή ακολούθησε εσφαλμένα και ο Μητροφάνης Κριτόπουλος στην Ομολογία της Ανατολικής Εκκλησίας (κ. 6). Η υποδιαίρεση αυτή είναι εσφαλμένη για δύο λόγους, 1ον διότι δεν είναι ορθολογικά σωστή, και 2ον, δεν ακολουθεί την αρχαία παράδοση, την εβραϊκή και την πατερική
[3] Στο εβραϊκό κείμενο λείπει το «για να γίνονται όλα καλά για σένα» από τον Δεκάλογο της Εξόδου (20:12). Υπάρχει όμως στον Δεκάλογο του Δευτερονομίου (5:16) μετά από την φράση «για να ζήσεις πολλά χρόνια.»
[4] Οι Εβδομήκοντα άλλαξαν στο σημείο αυτό την τάξη. Αρίθμησαν ως έκτη την εντολή «να μην μοιχεύσεις», έβδομη την «να μην κλέψεις» και όγδοη την «να μην φονεύσεις.»
[5] Το εβραϊκό κείμενο έχει το εξής στο σημείο αυτό: «Να μην επιθυμήσεις την οικία του πλησίον σου, να μην επιθυμήσεις την γυναίκα του πλησίον σου, ούτε το παιδί του, ούτε την μικρή κόρη του, ούτε το βόδι του, ούτε το γάιδαρο του, ούτε οτιδήποτε ανήκει στον πλησίον σου.» Στον Δεκάλογο του Δευτερονομίου (5:18) λέγει τα εξής: «Να μην επιθυμήσεις την γυναίκα του πλησίον σου, ούτε να ανοίξει η όρεξή σου για την οικία του πλησίον σου, ούτε για τον αγρό του, ούτε το παιδί του ούτε την μικρή κόρη του, ούτε το βόδι του, ούτε τον γάιδαρό του, ούτε οτιδήποτε άλλο είναι του πλησίον σου.»Από αυτό φαίνεται ότι όλες οι επιθυμίες αναφέρονται στην ίδια εντολή, γιατί αν ήσαν δύο τότε ο Μωυσής θα εθεωρείτο ένοχος αταξίας γιατί στην Έξοδο αναφέρει πρώτα την επιθυμία της οικίας, ενώ στο Δευτερονόμιο αναφέρει πρώτα την επιθυμία της γυναίκας (Κατήχησις Πλάτωνος).
[6] Πολλοί λέγουν ότι οι τέσσερις πρώτες εντολές, που περιέχουν τα καθήκοντα προς τον Θεό, ήταν γραμμένες στην μία πλάκα, ενώ οι άλλες έξι, που περιέχουν τα καθήκοντα προς τον πλησίον, ήταν στην άλλη. Όμως ο Φίλων ο Ιουδαίος (βλ. Βιβλίο Α περί Δεκάλογου) βάζει πέντε εντολές σε κάθε πλάκα, έτσι ώστε η πρώτη να τελειώνει σ’ εκείνη που λέει «Να τιμάς τον πατέρα σου...κτλ», και η δεύτερη να αρχίζει από την εντολή «Να μην φονεύσεις.»
[7] Δευτερονόμιο 6:16, Λευιτικό 24:16, 19:12, και Έξοδος 20:8.
[8] Η Αγία Γραφή απαιτεί ρητά την εκπλήρωση των υποσχέσεων και των όρκων ( Αριθμοί 30:2, Δευτερονόμιο 23:22,24), επειδή όμως γίνονται πολλές υποσχέσεις και όρκοι με προπέτεια (αδιακρισία) προς βλάβη του ιδίου ή του πλησίον, όπως ήταν όρκος του Ηρώδη (Ματθ. 14:9) και εκείνων που ζητούσαν να θανατώσουν τον Απόστολο Παύλο (Πράξεις 32:12), είναι προτιμότερο σε τέτοιες περιστάσεις να ακυρώνεται ο παράνομος όρκος, παρά να πράττεται το κακό. Όσον αφορά στον νόμιμο όρκο, όχι μόνο τον διατάζει ο Θεός (Έξοδος 22:11, Δευτερονόμιο 6:13), αλλά και τον μεταχειρίσθηκε ο ίδιος για να βεβαιώσει τις επαγγελίες (υποσχέσεις) του, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος (Προς Εβραίους 6:13-18). Επίσης στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη αναφέρονται άγιοι άνδρες που πήραν όρκο (βλ. Β Κορινθίους 1:23 και αλλαχού). Ίσως όμως να φέρει κανείς ένσταση: Γιατί λοιπόν απαγορεύει ο Χριστός τον όρκο (Ματθ. 5:34-37 και Ιακώβ. 5:12); Θα απαντήσουμε, με βάση την Κατήχηση Πλάτωνος, ότι ο σκοπός του Χριστού δεν ήταν να απαγορεύσει τον νόμιμο και αναγκαίο όρκο, αλλά να εμποδίσει εκείνους τους όρκους που γίνονται μάταια και χωρίς ανάγκη, αλλά και εκείνους τους οποίους ορκίζονται με αδιακρισία οι Εβραίοι πάνω σε κτίσματα και για τους οποίους ελέγχονται συνεχώς (Ματθ. 5:34, 23:16-22, και Ιερεμίας 5:7).
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου